Форма артмӧдысь кывторъяс

Автор: Попова Э. Н.

Небӧгса йӧзӧдӧм:

Ӧнія коми кыв. Морфология. Сыктывкар, 2000. Лб. 506-516.

Тайӧ кывторъясыс петкӧдчӧны кык функцияын: 1) найӧ пыртӧны сёрниас содтӧд вежӧртас рӧмъяс и 2) артмӧдӧны грамматика кыв формаяс.

Медся кывтор отсӧгӧн артмӧ качественнӧй да ӧткымын относительнӧй кывбердъяслӧн да урчитанъяслӧн медвылыс тшупӧд. Примеръяс пыдди:

Ӧд пӧрысьяслы кажитчӧ, мый буретш налӧн олансерыс, привычкаясыс медся бурӧсь, шуӧмъясыс да кесйӧдлӧмъясыс медся вежӧраӧсь (В. Юхнин),

Медся водз тайӧ вопросыс интересуйтӧ, дерт, отечественнӧй лесопромышленникъясӧс (В. Юхнин).

Бы, вай, давай, мед, эськӧ (эськӧн) кывторъяс отсӧгӧн артмӧны кадакывлӧн торъя аналитическӧй формаяс. Бы, эськӧ (эськӧн) кывторъяс юӧртана сёрнитанногын петкӧдлӧны уна сикас модальнӧй вежӧртас: позянлун, кӧсйӧм, условие, вежавидзӧмӧн вӧзйӧм да с. в. Отсасян кадакывъяскӧд да кадакывподкӧд тэчасын петкӧдлӧны вӧвлытӧм керӧмлысь результатсӧ. Примеръяс:

Англичанин сӧнъясын визувтіс потомственнӧй колонизаторъяслӧн вир, и лорд, мойдса мудер руч моз, кужис эськӧ раминикӧн кажитчысь зверсянь вочасӧн пӧрны ставсӧ сёйысьӧ (В. Юхнин),

Первойсӧ пӧ эськӧ ставсьыс зіля босьтчывлас быд удж: бердӧ, но ӧдйӧ зэв кӧдзалӧ и. . . (М. Игнатов),

Натӧг акционернӧй обществоса представитель вӧлі эськӧ киястӧмкодьӧн, кыдзи и ачыс обществоыс эз вермы эськӧ овны сюсь агентъястӧг (В. Юхнин).

Мед (медым) кывторъяс юӧртана сёрнитаннога 3 морта ӧтка да уна лыда кадакывъяскӧд тэчасын артмӧдӧны кадакывлысь тшӧктана сёрнитанног да такӧд тшӧтш пыртӧны сёрникузяас ышӧдӧм, тшӧктӧм, кӧсйӧм, мыйӧнкӧ сӧгласитчӧм да с. в. вежӧртасъяс. Примеръяс:

— Смотри, мед оз тӧдлы кӧзяиныд, а то. . . (Г. Фёдоров),

— Ок, талун и ӧддзӧдчылам жӧ! Мед весиг тэнсьыд овтӧ рекордистлысь моз газетъясын печатайтісны! (М. Игнатов),

Эк тэ, шыась, муса ёртӧй, Вынӧн тырас мед рудзмунӧм ки, Медым кусас курыд сьӧлӧм би (В. Лыткин).

Давай, вай кывторъяс бергалӧны тшӧктана да юӧртана сёрнитаннога кадакывъяскӧд да сетӧны накӧд тэчасын ышӧдӧм, керӧм вӧчны корӧм, мыйкӧ вӧчны вӧзйӧм вежӧртасъяс: Вай шойчча сэсся, — тшӧтш жӧ нюммуніс Мартынов (Г. Фёдоров).

Комментируйтны да содтавны ыстӧгъяс оз позь